Skąd się wzięły żubry w Pszczynie?

Skąd się wzięły żubry w Pszczynie?

Pokazowa zagroda żubrów w Pszczynie – skąd się wzięły żubry w Pszczynie?

Co robią żubry na Górnym Śląsku? Skąd się wzięły żubry w Pszczynie? Pokazowa zagroda żubrów w Pszczynie udowadnia, że zwierząt tych nie należy kojarzyć tylko z Białowieżą.

Niecałe 100 lat temu w Polsce nie dało się już spotkać wolno żyjącego żubra. Restytucja gatunku nie udałaby się, gdyby nie osobniki hodowane w prywatnej zagrodzie księcia w Pszczynie. Jak rozwijała się historia zagrody żubrów w Pszczynie? Skąd się wzięły żubry w Pszczynie? Sprawdźmy!

Historia – skąd się wzięły żubry w Pszczynie?

Hodowla żubrów na Górnym Śląsku rozpoczęła się jesienią 1865 roku. Na drodze wymiany, książę pszczyński Jan Henryk XI Hochberg von Pless otrzymał wtedy od cara Aleksandra II 4 żubry za 20 jeleni. Zwierzęta przyjechały koleją żelazną do dzisiejszych Katowic, na stację kolejową w Murckach. Po pewnym czasie trafiły do zwierzyńca w Lasach Dolnych, w których pszczyńska populacja mieszka do dzisiaj, stanowiąc najstarszą hodowlę żubrów na świecie. Akt sprowadzenia żubrów do Pszczyny okazał się niezwykle trafiony także z punktu widzenia historii gatunku. Dzięki żubrom wyhodowanym w Pszczynie udało się rozpocząć proces restytucji żubra w Polsce, gdy w 1936 roku przewieziono z ziemi pszczyńskiej do Białowieskiego Parku Narodowego 3-letniego byka Plischa.

Ostatnia polska populacja żubrów po I wojnie światowej

Hodowla żubrów pszczyńskich odbywa się nieprzerwanie od ponad 150 lat. Wiesz już, skąd się wzięły żubry w Pszczynie, ale dlaczego jest to fakt o tak ogromnym znaczeniu? Po I wojnie światowej, w 1919 roku zginął w Puszczy Białowieskiej ostatni żubr, który podobnie jak jego stado stał się ofiarą kłusownictwa i wcześniejszego pogromu ze strony armii niemieckiej.

Pod koniec 1924 roku w Polsce żyły już tylko trzy żubry, wszystkie na terenie Pszczyny – dwa byki oraz jedna krowa, których właścicielem był książę von Pless. To dzięki nim możliwa była późniejsza restytucja żubrów w Białowieży, gdy sprowadzane tam od 1929 roku z Niemiec, Danii i Szwecji żubry czystej krwi i żubrobizony mimo wysiłków badaczy nie otrzymały potomstwa. Dopiero po sprowadzeniu pszczyńskiego byka Plischa, potomka ostatnich polskich żubrów, doczekano się w Białowieży pierwszych cielaków. Już w rok po zamieszkaniu Plischa w białowieskim rezerwacie pochodząca ze Szwecji żubrzyca Biscaya wydała na świat małego żubra.

Pokazowa zagroda żubrów w Pszczynie

Mieszkańcy Pszczyny mogą być dumni ze swoich żubrów, które dzisiaj stanowią główną atrakcję turystyczną w okolicy. Pokazową Zagrodę Żubrów otworzono 1 czerwca 2008 r. w Zabytkowym Parku Pszczyńskim, na skutek działań zainicjowanych jeszcze w latach 90. XX wieku. Kilkaset metrów od starówki miejskiej można tu stanąć oko w oko z żubrem, dowiedzieć się, skąd się wzięły żubry w Pszczynie i jaką rolę odegrały w przywróceniu świetności gatunku.

Z przestronnego pomostu widokowego można podglądać nie tylko żubry, ale i sarny, daniele, muflony, a także przedstawicieli fauny latającej: kaczki krzyżówki, gęsi łabędzionose, bernikle, kazarki rdzawe oraz pawie. Ten niewielki ogród zoologiczny warto odwiedzić w porze karmienia, gdy wiecznie głodne żubry stają się najbardziej żwawe i rozbrykane. Na przestrzeni 10 ha pokrytego pięknym starodrzewiem można obserwować te majestatyczne zwierzęta w całej ich krasie.

Hodowla żubrów nizinnych w Pszczynie

Pszczyńskie żubry na terenie Pokazowej Zagrody Żubrów stanowią tylko wycinek populacji, która żyje w okolicy. Mała wieś Jankowice koło Pszczyny to miejsce, w którym w 1996 roku utworzono Rezerwat Żubrowisko, rozciągający się na terenie 750 hektarów. Ośrodek hodowlany udostępnia tu dla gości ścieżkę edukacyjną o długości 2 kilometrów, która prowadzi obok paśników i tablic pozwalających zapoznać się ze zwyczajami żubrów. Jednak większość rezerwatu nie jest dostępna dla zwiedzających ze względów weterynaryjnych, dzięki czemu zwierzęta mogą w spokoju wędrować po ogromnych połaciach ogrodzonego terenu.

Będąc w rezerwacie łatwo wyobrazić sobie, jak to mogło wyglądać, gdy w XIX wieku cztery pierwsze żubry zostały tu wypuszczone i półwolne mogły przemierzać 11 000 ha lasów między Jankowicami a Cielmicami. A skąd się wzięły żubry w Pszczynie, które żyją obecnie na terenie rezerwatu? Należą one zarówno do linii pszczyńskiej, jak i do rozrastającej się przez wiele lat linii białowieskiej. Aktualnie na terenie Żubrowiska w Jankowicach przebywa stado 40 żubrów.

Największa z atrakcji Pszczyny

Dorosły osobnik żubra może ważyć od pół tony do 920 kg, nic więc dziwnego, że wielu turystów ściąga do Pszczyny specjalnie dla tak wielkiej atrakcji. Warto odwiedzić tutejsze zagrody także dlatego, by dowiedzieć się, jak blisko zagłady był żubr po wybuchu I wojny światowej i jak los całego gatunku zależał od pszczyńskiej populacji. Żubry białowieskie wiele zawdzięczają m.in pszczyńskiej szlachcie z XIX wieku. Dzięki programom restytucji żubra żyje dziś w Polsce ponad 2500 osobników, z czego jedynie około 300 w zamkniętych hodowlach. Warto wiedzieć, skąd się wzięły żubry w Pszczynie, by w pełni docenić ich rolę w ratowaniu całego gatunku.